Bashkëveprimi midis amalgamës dhe metaleve të tjerë të pranishme në zgavrën e gojës: rast klinik

Pavarësisht se përdorimi i amalgamës është reduktuar ndjeshëm gjatë viteve falë futjes së materialeve kompozitë dhe polimere, akoma vërehen rikonstruksione të këtij tipi që në nivel të kavitetit oral mund të shfaqin efekte të ndryshme anësore. Për shembull në praninë e metaleve apo aliazheve të tjerë, si aliazhet e floririt në kurorat protetike ose çeliku i kunjave të parafabrikuara apo pajisjet ortodontike, mund të shfaqen fenomene të bimetalizimit ose galvanizimit me gjenerim të potencialeve elektrike të favorizuara nga pështyma që shërben si mjet përcjellës. Punimi i Juan Manuel Gone Benites dhe Matteo Basso i Università degli Studi në Milano (Dental Cadmos 10/2014) me titull "Bashkëveprimi midis amalgamës dhe metaleve të tjerë të pranishme në zgavrën e gojës", përshkruan një rast me lezione kronike të mukozës të shkaktuara veçanërisht nga ky fenomen.

Rast klinik
Një paciente 48 vjeçare ankohet për një ndjesi me shije metalike në gojë dhe djegie spontane në zonat laterale të gjuhës që intensifikohet pas higjienës orale dhe konsumimit të ushqimeve acide.
Në analizën klinike vërehen lezione eritematoze me dhimbje gjatë kontaktit në anët e gjuhës dhe lezione të tjera pa dhimbje në pjesën e pasme të faqeve (fig. 1-4); në analizën e elementeve dentare vërehet prezenca e dy kurorave prej metali në pjesën 3.6, 3.7 (fig. 5) dhe mbushje të reja me amalgamë të shpërndara si në harkatën e sipërme dhe në atë të poshtme, katër nga këto shfaqin fenomene erozive, dëme ose rrjedhje anësore.

Figura 1 Lezioni erimatoz në anën e djathtë të gjuhës, pranë së cilës vërehen mbushje me amalgamë

Figura 2 Lezioni erimatoz në anën e majtë të gjuhës

Figura 3 Lezioni erimatoz në faqen e majtë, pranë kurorave në metal

Figura 4 Lezioni erimatoz në faqen e djathtë, pranë mbushjeve me amalgamë

Figura 5 Prania e dy kurorave në metal pranë dy mbushjeve me amalgamë

Mbushjet me amalgamë janë kryer rreth 10 vjet më parë dhe vizita e fundit stomatologjike daton katër muaj më parë me rastin e realizimit të dy kurorave prej metali. Nga këto të dhëna mund të mendohet se faktori shkaktues i djegies së gjuhës dhe i shijes metalike është prezenca e më shumë se një lloji metali në zgavrën e gojës, që do të provokonte ndryshime në potencialin elektrik (efekti bateri), prezenca e rrymës elektrike konstante mund të jetë në fakt një shkak i mundshëm për shqetësime të mukozës.
Mbushjet me amalgamë janë zëvendësuar me materiale kompozite dhe gjatë terapisë është vëzhguar një përmirësim progresiv i simptomave deri në zhdukjen e tyre dhe në shërimin e plotë të lezioneve të mukozës.

Autorët rekomandojnë një vlerësim të kujdesshëm të situatës për restaurimet konservative të pranishme në zgavrën e gojës, sidomos nëse janë prej metali dhe mbi të gjitha në rastin e rehabilitimit protetik që parashikon përdorimin e aliazheve prej ari apo të materialeve më të fundit CAD-CAM (titan dhe krom-kobalt).
Në rastin e diagnozës së lezioneve të mukozës të lokalizuara në zona pranë njëra tjetrës me restaurime në amalgamë, heqja e këtyre të fundit duhet të jetë gjithmonë një trajtim i zgjedhjes së parë, gjithmonë nëse nuk ekzistojnë udhëzime të qarta për analiza më të detajuara (biopsi).

Sinteza nën kujdesin e: Anna Maria Melica, Konsulente Shkencore e Dental Cadmos

Përktheu: Erjola Taga