Celiakia. Te pacientët e prekur shtohen problemet e shëndetit oral

Celiakia (CD) është një patologji e ndërmjetësuar nga imuniteti që zhvillohet kryesisht në individë gjenetikisht të predispozuar dhe shkaktohet nga përtypja e glutenit. Një dietë pa gluten (GFD) është e vetmja strategji trajtimi aktualisht e njohur për këto pacientë.
Prevalenca e CD në popullsinë në përgjithësi është me 0,5% - 1%, me një mbizotërim femëror por në të vërtetë pjesa më e madhe e pacientëve të prekur mbetet e padiagnostikuar.
Celiakia përfshin një varietet simptomash kryesisht intestinale por ka dhe simptoma ekstraintestinale; ndër to manifestimet orale që përfshijnë defektet e smaltit (defekte të ngjyrës dhe cilësisë së tij), simetrike në të gjithë kuadrantët.

Defektet janë më shpesh të vërejtura në dhëmbët e përhershëm në krahasim me dhëmbët e qumështit. Megjithatë në literaturë janë raportuar dhe manifestime të tjera orale të CD, ndër të cilat stomatiti i vazhdueshëm aftoz, glositi atrofik dhe keiliti.
Celiakia shpesh lidhet me patologji të tjera autoimune si diabeti melit i tipit I dhe patologjitë autoimunitare të tiroides. Një lidhje e qartë është përcaktuar në literaturë midis CD dhe sindromës Sjögren primare (Szodoray 2004).
Nga një studim i kohëve të fundit publikuar në Oral Surgery Oral Medicine Oral Pathology Oral Radiology të gushtit 2017 është zbuluar se problemet e shëndetit oral shfaqen më shpesh në pacientë të rritur të prekur nga celiakia se sa në individë të shëndetshëm.
Studimi ka parashikuar plotësimin e një pyetësori online: anëtarët adult të shoqërisë së celiakisë holandeze në muajt gusht dhe shtator 2016 kanë përdorur programin e sondazhit online NETQ Premium. Pacientët që nuk kishin biopsi dhe/ose diagnozë seriale të CD janë përjashtuar. I është kërkuar pjesëmarrësve që të kalojnë pyetësorin te partnerët e tyre ose te të njohurit që nuk ishin prekur nga celiakia dhe këto individë kanë përbërë grupin e kontrollit.

Pyetësori rezultonte i përbërë nga 4 seksione.
Seksioni i parë përfshinte pyetje vetëm mbi gjendjen e shëndetit oral të 12 muajve të fundit, mbi numrin e vizitave stomatologjike ndaj të cilave ishin nënshtruar pacientët dhe nëse ishin diagnostikuar me sindromën Sjögren nga një specialist.

I dyti përfshinte 14 pyetje që kishin të bënin me vështirësitë, kufizimet funksionale dhe paaftësitë e mundshme që lidhen me kushtet orale. I treti konsistonte në pyetje që kishin të bënin me gjendjen e salivacionit dhe ashpërsinë e kserostomisë (XI, shkalla 11-55). Seksioni i fundit rikuperonte informacione të përgjithshme mbi individët, duke përfshirë dhe vitin e lindjes, nivelin kulturor dhe atë profesional.
Rezultatet janë si vijon.
Mosha mesatare e pacientëve të prekur nga CD ka rezultuar të jetë e ngjashme me moshën mesatare të grupit të kontrollit (55 vs 53 vjeç). Problematikat e shëndetit oral ndër të cilat stomatiti aftoz, goja me dhimbje dhe problemet gingivale kanë rezultuar të jenë më të shpeshta në pacientë me CD. Edhe kserostomia ka rezultuar të jetë më e madhe në grupin CD në krahasim me grupin krahasues.
Nga të dhënat e zbuluara nga ky studim duket se është me rëndësi të madhe dhe fortësisht i rekomanduar bashkëpunimi midis dentistëve dhe mjekëve të përgjithshëm kryesisht gastroenterologëve në rastet e pacientëve të prekur nga celiakia.

Nën kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore Shkencore Odontoiatria33

Bibliografia
• Szodoray P, Barta Z, Lakos G, Szakáll S, Zeher M. Coeliac disease in Sjogren's syndromeda study of 111 Hungarian patients.Rheumatol Int. 2004;24:278-282.
• Van Gils T, Bouma G, Bontkes HJ, Mulder CJJ, Brand HS. Self-reported oral health and xerostomia in adult patients with celiac disease versus a comparison group. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol, August 2017;124:152-156.