Diabeti melit (DM) ėshtė njė ērregullim metabolik qė tashmė po bėhet njė epidemi globale komplikimet e tė cilit kanė njė impakt shumė domethėnės mbi cilėsinė e jetės dhe mbi jetėgjatėsinė e pacientėve tė prekur, pėrveē se pėrbėjnė kosto tė konsiderueshme pėr shėndetėsinė. Numri i pacientėve tė prekur nga diabeti ėshtė shtuar nga 108 milion nė 1980-n nė 422 milion nė 2014-n. Prevalenca e pėrgjithshme e diabetit te tė rriturit mbi 18 vjeē ėshtė rritur nga 4,7% nė 1980-n nė 8,5% nė 2014-n, aq sa Organizata Botėrore e Shėndetit (OBSH) parashikon se shkalla e pacientėve diabetikė do tė arrijė 439 milion nė vitin 2030, pothuajse 10% e popullsisė adulte.
Pacientėt me diabet shfaqin:
Funksion tė kompromentuar tė leukociteve polimorfonukleare (ērregullim i adezionit leukocitar tė kemotaksis dhe tė fagocitozės)
Aktivitet i ndryshuar baktericid
Pėrgjigje e ndryshuar nė ekspozimin ndaj antigjeneve
Ndryshim i funksionit tė limfociteve T
Tė shumta janė studimet nė literaturė qė kanė dėshmuar njė lidhje tė qartė midis inflamacionit kronik dhe diabetit tė tipit 2 Melit (DM2).
Ndėr manifestimet orale qė lidhen me diabetin pėrfshihen:
Tharje e mukozės orale
Karies
Sėmundje periodontale dhe gingivit
Kandidozė orale
Sindroma e gojės qė djeg (BMS)
Ndryshim i shijes
Zikomikoza rinocerebrale (mukormikoza)
Aspergillosis
Lichen planus oral
Gjuha si hartė gjeografike dhe gjuha e ēarė
Shėrim i vonuar i plagėve dhe shtim i incidencės pėr infeksione
Mosfunksionim i pėshtymės
Hipertrofi beninje e parotidit
Nė Med Oral Patol Oral Cir Bucal, tė shtatorit 2017 shfaqet njė rishikimin sistematik me qėllimin pėr tė pėrcaktuar manifestimet e ndryshme orale qė mund tė verifikohen nė pacientė diabetikė.
Autorėt kanė kryer njė kėrkim me MEDLINE pėr "Diabeti Mellitus dhe manifestimet orale".
Kriteret e pėrfshirjes kanė qenė: studime klinike njerėzore me njė minimum prej 30 pacientėsh; studime tė publikuara nė revistat shkencore midis janarit 1998 dhe janarit 2016.
19 studime kanė kėnaqur kriteret e pėrfshirjes dhe janė analizuar. Njė total prej 3.712 pacientėsh (2.084 diabetikė) janė pėrfshirė nė rishikim. Nga 19 studimet e analizuara 4 ishin longitudinale dhe 15 studime transversale.
Sėmundja periodontale ka rezultuar tė jetė patologjia orale mė e lidhur me diabetin, ndjekur nga lezionet periapikale, nga kserostomia dhe nga ndryshimet e shijes.
Lidhja midis diabetit dhe kariesit dhe lezioneve tė mukozės orale ėshtė dėshmuar pozitive nė 5 nga 10 studimet.
Nė pacientėt diabetikė, pra ėshtė me rėndėsi primare kryerja e kontrolleve periodontale tė shpeshta si pėr tė garantuar gjendjen e shėndetit tė gojės sė tyre por edhe pėr tė shmangur komplikimet sistemike qė lidhen me tė. Nė rastin e periodontopatisė edhe mastikacioni i thjeshtė mund tė shkaktojė difuzion sistemik tė patogjeneve periodontale dhe tė produkteve tė tyre metabolike duke shkaktuar endotoxemi apo bakteremi, qė reduktohet nė njė shtim tė niveleve tė serumit tė ndėrmjetėsve tė inflamacionit si interleukina 6 (IL-6), fibrinogjeni dhe proteina C-reaktive (CRP). Gjithashtu inflamacioni sistemik mund tė keqėsojė rezistencėn ndaj insulinės dhe kėshtu menaxhimin e diabetit. Pėr kėtė arsye, mbajtja te diabetikėt e njė gjendje periodontale korrekte dhe tė shėndetshme mund tė ulė nivelin e ndėrmjetėsuesve tė inflamacionit, duke kontribuar kėshtu nė pėrmirėsimin e kontrollit glicemik.
Pra nėse nga njėra anė diabeti ka predispozitėn pėr krijimin e periodontitit nga ana tjetėr periodontiti mund tė pėrkeqėsojė diabetin duke zvogėluar kontrollin glicemik.
Nėn kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore Shkencore Odontoiatria33
Pėr mė tepėr:
Oral manifestations of Diabetes Mellitus. A systematic review. Elisabet Mauri-Obrador ,Albert Estrugo-Devesa,Enric Jané-Salas ,Miguel Vińas , José López-López . Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2017 Sep 1;22 (5):e586-94.