Prova tė shumta shkencore konfirmojnė se diabeti mund tė ketė komplikime tė rėndėsishme mbi kushtet e dhėmbėve dhe tė gojės por vetėm 42% e pacientėve janė tė vetėdijshėm dhe 49% nuk ka marrė kurrė informacionet rreth kėsaj. Kjo pavarėsisht se 28,5% pėrcakton "problematikėn" e vetė shėndetit oral, 76% ka humbur njė apo mė shumė dhėmbė natyralė dhe shumė janė gjendur duke bashkėjetuar me gjakrrjedhje (43%) ose retraksion gingival (27,4%), tharje tė gojės (35,6%), halitosis (25,6%) dhe ulcera tė mukozės (20,4%).
Ėshtė ky kuadri qė del nė pah nga njė hetim i prezantuar nė Milano dhe trajtuar nga Shoqata Italiane e Diabetikėve (FAND) nė bashkėpunim me Akademinė Italiane tė Stomatologjisė Protetike (AIOP) nė 270 italianė nė moshė mbi 30 vjeē, tė prekur nga diabeti i tipit 1 dhe 2.
Me objektivin pėr tė ndihmuar personat me diabet qė tė kujdesen pėr shėndetin e tyre oral dhe nė tė njėjtėn kohė tė pėrmirėsojnė marrėdhėnien e tyre me dentistin e besuar, AIOP ka hartuar njė dekalog specifik.
1. Pacienti diabetik ka faktorė risku mė tė lartė pėr fillimin e patologjive orale dhe periodontale por mund t'i kurojė me efikasitet ato nėse diagnostikohen nė kohė.
2. Ėshtė thelbėsore qė diabetiku tė kontrollojė nė mėnyrėn e duhur infeksionet orale; dhėmbėt e kompromentuar nė mėnyrė tė pakthyeshme nga kariesi apo periodontiti duhet tė ekstraktohen dhe mund tė zėvendėsohen nga implante me njė plan trajtimi qė tė sigurojė njė funksion tė mirė mastikator.
3. Nė rastin e terapive stomatologjike, dentisti duhet t'i shpjegojė pacientit nė detaje planin e trajtimit, numrin e ndėrhyrjeve tė nevojshme, rezultatin e pritur dhe duhet tė dijė se cila ėshtė shkalla e kontrolleve tė glicemisė dhe faktorėt e riskut.
4. Diabetiku qė mban proteza fikse mund tė ketė njė risk pėr infeksion akoma dhe mė tė lartė nėse protezat e tij nuk janė krijuar nė mėnyrėn e duhur dhe kėshtu favorizojnė akumulimin e pllakės bakteriale.
5. Materialet protetike nuk janė tė gjithė njėlloj: pyesni dentistin se cilėn do tė pėrdorė dhe kėrkoni qė t'ju dorėzojė certifikatėn e pajtueshmėrisė protetike dhe certifikatėn implantare.
6. Personi me diabet shpesh haset dhe me shqetėsime tė tjera si: reduktimi i prodhimit tė pėshtymės. Kėrkojini dentistit tuaj kėshilla ushqimore ose farmakologjike pėr tė ruajtur rritjen e aciditetit dhe pėr tė ruajtur mukozat tė mirė hidratuara.
7. Pacienti diabetik mund tė zhvillojė lezione tė mukozave orale: ėshtė thelbėsore qė protezat si fikse, si tė lėvizshme tė mos paraqesin zona qė irritojnė mukozat.
8. Personi diabetik ėshtė mė i ndjeshėm ndaj infeksioneve fungale. Higjiena orale dhe higjiena e protezave duhet tė kurohen me kujdesin mė tė madh.
9. Pėr tė gjithė pacientėt por nė veēanti pėr diabetikėt ėshtė e nevojshme qė dentisti tė kontrollojė nė mėnyrė tė rregullt dhe sistematike tė gjithė zgavrėn e gojės, duke regjistruar ndryshimet e mundshme tė gjendjes sė shėndetit.
10. Pacienti diabetik mund tė kryejė anestezi normalisht dhe tė vendosė implante, nėse glicemia ėshtė e kontrolluar mirė.
Pėrktheu: Erjola Taga