Konsumimi i barnave psikotike a mund të favorizojë bruksizmin gjatë natës?

Përgjigja nga një rishikim sistematik

Nga Figini Lara

Bruksizmi është një aktivitet i përsëritur i muskulaturës mandibulare i karakterizuar nga shtrëngimi apo nga kërcitja e dhëmbëve ku shenjat dhe simptomat e raportuara në literaturë përfshijnë:

• dhimbje/lodhje e muskujve mastikatorë dhe cervikalë
• trizma ose bllokim i nofullave
• hipertrofi e muskujve maseter
• konsumim jonormal i dhëmbëve
• gjurmë dentare në anët e gjuhës
• dhimbje koke dhe migrenë e llojit muskulo-tensive

Bruksizmi mund të verifikohet si gjatë gjumit ashtu dhe gjatë kohës zgjuar. Studime të ndryshme në literaturë kanë sugjeruar se konsumi kronik i substancave neurokimike (p.sh. antidepresivët dhe antipsikotikët) mund të ndikojnë në një spektër të gjerë të mekanizmave angiogjenike që lidhen me rregullimin e ciklit cirkadian, një aktivitet motor/facial dhe funksione të tjera jo të vullnetshme.

Disa autorë, ndër to Feu (2013), kanë propozuar një lidhje midis fiziopatologjisë së bruksizmit gjatë natës dhe sistemeve serotonergjike dhe dopaminergjike. Ndërsa mekanizmat ekzakt të përfshirë janë shumë pak të kuptueshëm, mendohet se një aktivitet i shfuqizuar i dopaminës - moduluar nga neurotransmetues të ndryshëm si serotonina, norepinefrina dhe histamina - me shumë mundësi mund të jenë të lidhura me bruksizmin gjatë natës.

Por literatura është kontroverse për sa i përket rolit të barnave psikoaktive në etiologjinë e bruksizmit dhe provat bazohen akoma kryesisht në raste klinike anekdotike.

Tipologjia e kërkimit dhe mënyra e analizimit

Në një rishikim sistematik të literaturës të publikuar në Journal of Oral Rehabilitation të prillit 2018 janë identifikuar të gjithë studimet që kanë hetuar lidhjen midis konsumit të barnave psikotrope dhe shfaqjes së bruksizmit gjatë natës (SB).

Kërkimi është kryer nëpërmjet 6 data bazave elektronike. Diagnoza e SB është bazuar në pyetësorë apo teste klinike; nuk janë kryer teste të polisonografisë. Risku i bias është vlerësuar duke përdorur checklist (listën e kontrollit) për vlerësimin kritik të Institutit Joanna Briggs për studimet analitike transversale.

Rezultate

Në rishikimin final janë përfshirë pesë studime analitike transversale, duke vlerësuar antidepresivët, antikonvulsantët dhe psikostimulantët. Një studim është gjykuar me risk të ulët të bias, tre me risk të moderuar dhe një me risk të lartë.

Antidepresivët janë vlerësuar vetëm në popullsitë adulte; duloxetina (Odds Ratio [OR] = 2,16; 95% intervali i besimit [95% IC] = 1,12-4,17), paroxetina (OR = 3,63; IC 95% = 2,15-6,13) dhe venlafaxina (OR = 2,28; IC 95% = 1,34-3,86) është dëshmuar se janë pozitivisht të lidhura me riskun e SB.

Nuk janë vërejtur në fakt probabilitete të rritura të SB në shoqërim me konsumin e citalopram, escitalopram, fluoxetine, mirtazapine dhe sertraline.

Për sa i përket antikonvulsantëve, vetëm barbiturikët kanë rezultuar të jenë të lidhur me SB te fëmijët (OR = 14,70; IC 95% = 1,85-116,90), ndërsa nuk janë vërejtur probabilitete të rritura të shfaqjes së SB në shoqërim me konsumin e benzodiazepinave, autobazazepinës dhe valproatit. Psiko-stimuluesi i vetëm me të cilin është hasur një lidhje me SB ka qenë metilfenidati te adoleshentët (OR = 1,67; IC 95% = 1,03-2,68).

Konkluzione

Mbi bazën e një numri të limituar artikujsh të përfshirë në këtë rishikim, mund të përmbyllet se konsumi i barnave si duloxetine, paroxetine, venlafaxine, barbiturikët dhe metilmetilenidati mund të jetë i lidhur me probabilitetin më të madh për të zhvilluar bruksizëm gjatë natës.

Asnjë lidhje, në fakt, nuk është hasur për konsumin e benzodiazepinave, karbamazepinës, citalopramit, escitalopramit, fluoxetinës, mirtazapinës, sertralinës dhe valproatit.

Implikimet klinike

Duke pasur parasysh cilësinë e përgjithshme të studimeve, vlerësuar e ulët, të përfshira në këtë rishikim, duhet të kushtohet vëmendje në interpretimin e këtyre rezultateve dhe vihet re nevoja e studimeve të mëtejshme me konfirmim të të dhënave të zbuluara nga ky rishikim.

Për më tepër:
• Feu D, Catharino F, Quintao CC, Almeida MA. A systematic review of etiological and risk factors associated with bruxism. Journal of Orthodontics 2013;40:163-71.
• Melo G, Dutra KL, Rodrigues Filho R, Ortega AOL, Porporatti AL, Dick B, Flores-Mir C, De Luca Canto G. Association between psychotropic medications and presence of sleep bruxism: a systematic review. J Oral Rehabil 2018 Apr 16.

Përktheu: Erjola Taga