Çrregullimet e gjumit dhe roli i stomatologut

Gjumi përkufizohet si "një gjendje e kthyeshme e sjelljes, shkëputjes së perceptimit dhe pandjeshmërisë ndaj mjedisit".

Shumë degë të mjekësisë kanë njohur rolin kritik që luan gjumi në shëndetin e përgjithshëm dhe zhvillimin e disa sëmundjeve. Si rezultat, stomatologjia po sheh gjithashtu një rritje eksponenciale të përfshirjes së saj në mjekësinë e gjumit, me një rritje në evolucionin e kujdesit të gjumit me ndërhyrje dentare dhe orale.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një përmbledhje të publikuar në Journal of American Dental Association, autorët janë përpjekur të rrisin ndërgjegjësimin e dentistëve për neuroshkencën e çrregullimeve të gjumit dhe rëndësinë e tyre si për pacientët ashtu edhe për mjekët.

Autorët kryen një kërkim në literaturë përmes PubMed, Google Scholar, Web of Science, Embase dhe Ovid MEDLINE për artikuj që lidhen me neuroshkencën e gjumit të botuar midis janarit 1990 dhe marsit 2024.
Ne analizë u përfshinë artikuj të botuar në anglisht brenda kornizës kohore dhe u përjashtuan studimet jopërfundimtare, të pa synuara, të kufizuara dhe të kopjuara.

Çrregullimet e gjumit dhe roli i dentistit

OSA (apnea obstruktive e gjumit)

Dentisti ka aftësinë të identifikojë çrregullimet e gjumit si gërhitja, pagjumësia dhe apnea e gjumit përmes përdorimit të teknikave të thjeshta të shqyrtimit si shkalla e përgjumjes Epworth, shkalla e indeksit të cilësisë së gjumit të Pittsburgh, rezultati Mallampati, pyetësori STOP-BANG dhe nëpërmjet ekzaminimit klinik dhe shqyrtimit oral.

Ekziston një lidhje midis OSA-së dhe disa karakteristikave orale dhe faciale. Faktorët anatomikë të tillë si një shtrëngim i qiellzës, një nofull retrognatike ose një mospërputhje e reduktuar e gjatësisë së harkut mund të kontribuojnë potencialisht në shtrëngimin e rrugëve të frymëmarrjes dhe të rrisin rrezikun për zhvillimin e OSA-së.

Ndërhyrjet ortodontike si zgjerimi i qiellzës dhe aparatet funksionale mund të ndihmojnë në krijimin e një hapësire mëtë madhe orofaringeale, duke përmirësuar potencialisht rrjedhën e ajrit dhe duke reduktuar ashpërsinë e OSA-së në moshën pediatrike dhe adoleshente.

Në popullatën e rritur, mund të indikohen modalitete të tilla si pajisjet e avancimit mandibular dhe kirurgjia ortognatike. Megjithëse terapia miofunksionale (ushtrime) për OSA-në duket se tregon një reduktim të indeksit apnea-hipopnea (AHI) si te fëmijët ashtu edhe te të rriturit, edhe pse ky fakt vazhdon të jetë i pa kofirmuar.

Bruksizmi i natës

Bruksizmi i natës është një nga entitetet më të diskutuara në tre dekadat e fundit në nivel shkencor në literaturë. Efektet e bruksizmit të natës në strukturat dhe restaurimet dentare janë shumë të qarta; pickimet e natës mund të përdoren për të mbrojtur dhëmbët dhe strukturat mbështetëse nga efektet e mundshme të bruksizmit dhe për të gjetur lehtësim.

Pagjumësia

Disa studime të literaturës tregojnë se pagjumësia është shumë e përhapur te pacientët që i nënshtrohen trajtimit dentar me simptoma të dhimbjes së gojës dhe fytyrës. Pagjumësia shpesh mund të bashkëjetojë me çrregullime të ndryshme të gjumit siç janë çrregullimet e frymëmarrjes, si në popullatën e rritur ashtu edhe në atë pediatrike.

Terapia konjitive e sjelljes konsiderohet si linja e parë e menaxhimit të pagjumësisë primare.

Gjumi dhe dhimbjet

Gjumi dhe dhimbja janë përshkruar tradicionalisht në literaturë se kanë një "marrëdhënie dydrejtimëshe". Gjumi i dëmtuar mund të rezultojë në rritje të përvojës së dhimbjes; dhimbja akute dhe kronike gjithashtu mund të komprometojnë gjumin.

Çrregullimet e gjumit ndikojnë negativisht edhe në prognozën afatgjatë të dhimbjeve të kokës, dhimbjeve orofaciale, çrregullimeve temporomandibulare dhe dhimbjeve të tjera kronike. Menaxhimi i dhimbjes orofaciale duhet të përfshijë një komponent të përmirësimit të parametrave të gjumit të pacientit.

Nga gërhitja në OSA

Duket se në literaturë po shfaqet paradigma sipas së cilës gërhitja është pothuajse gjithmonë preludi i OSA-së. Gërhitja kronike shkakton inflamacion të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes dhe faringut; kjo shkakton neuropati lokale me fibra të vogla dhe ndryshime patologjike në fibrat e muskujve të faringut, duke çuar në kolaps të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes. Patogjeneza e apneas qendrore të gjumit duket të jetë e ndryshme nga ajo e gërhitjes dhe OSA-së.

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij rishikimi mund të konkludohet se stomatologët duhet të familjarizohen me çrregullimet e gjumit që mund të shfaqen te pacientët e tyre, pasi ato tashmë janë shumë të shpeshta dhe kanë implikime si për shëndetin oral ashtu edhe për atë sistemik.

Implikimet klinike

Dentisti është mjeku i parë që mund të përzgjedhë pacientët me çrregullime të mundshme të gjumit dhe për rrjedhojë t'i referojë menjëherë te specialisti kompetent.

Ky mund të jetë një veprim shpëtimtar dhe një faktor përcaktues në minimizimin e sëmundshmërisë së mundshme në të ardhmen për pacientin. Nga ana tjetër, rëndësia e gjumit cilësor si për mjekët ashtu edhe për pacientët është e padiskutueshme.

Modalitetet e menaxhimit dentar, duke përfshirë pajisjet e avancimit mandibular dhe ortodoncinë e planifikuar parandaluese dhe interceptive, mund të luajnë një rol vendimtar në menaxhimin e çrregullimeve të gjumit.
Një kuptim i mirë i neuroshkencës në themel të çrregullimeve të gjumit do t'i ndihmojë dentistët të kujdesen në mënyrë optimale për pacientët e tyre.

Për më shumë informacion:

Davis C. Thomas, Tanvee Somaiya, Miguel Meira E. Cruz, Priyanka Kodaganallur Pitchumani, Anil Ardeshna, Anjali Ravi, Shranya Prabhaka. The enigma of sleep: implications of sleep neuroscience for the dental clinician and patient. J Am Dent Assoc 2024:S0002-8177(24)00298-8. doi: 10.1016/j.adaj.2024.05.007.